“ช่างเอ”ผลิต “กีตาร์” ตามสั่ง ตั้งราคาขายตัวละแสน!

ศิลปหัตถกรรม
ดวงกมล

“การก้าวเข้ามายึดอาชีพช่างทำกีตาร์ ช่างเอเริ่มต้นบทบาทนี้ ราวปี 2543 โดยเจ้าตัว กล่าวว่า กีตาร์ที่เริ่มทำจำหน่าย คือ กีตาร์คลาสสิค เนื่องจากเป็นที่นิยม ตามด้วยกีตาร์โฟล์ค กีตาร์เเจ๊ส ฯลฯ ตัวเเรกสนนราคา 6,000 บาท จากนั้นเขยิบขึ้นเรื่อยมา ปัจจุบัน ทะลุ 100,000 บาทแล้ว ตลอดระยะเวลา 9 ปี มีงานกีตาร์ที่ผ่านมือและกำลังอยู่ในกระบวนการผลิต รวม 79 ตัว”


จากความใฝ่ฝันของเด็กผู้ชายคนหนึ่งในวัยเยาว์ที่อยากจะเป็นช่างทำกีตาร์ ถูกชโลมด้วยสารกันบูดเรื่อยมา บัดนี้ชายหนุ่ม “ศักดิ์ระพี พันธุ์ชาญวิทย์” หรือ ช่างเอ วัย 38 ปี คนทำกีตาร์ เจ้าของแบรนด์ “พันธุ์ชาญวิทย์” ที่สลักคอกีตาร์ด้วยอักษรตัว “P” ได้มีผลงานเป็นของตัวเอง คนในแวดวงดนตรีรู้จักมักคุ้นกัน เพราะมีศิลปินและคนดัง อย่าง กั้ง วงกรู๊ฟไรเดอร์, อาจารย์บุญชอบ ถนอมวงศ์ธนา อาจารย์สอนกีตาร์ที่มีลูกศิษย์มากมายและยังเป็นคอลัมนิสต์, สุรชัย จันทิมาธร หรือที่รู้จักกันในชื่อของ หงา คาราวาน, จุ้ย-ศุ บุญเลี้ยง, นพดล ธรรมวัฒนะ นักสะสมกีตาร์, บอม วงสินเจริญบราเธอร์ส ตลอดจนนักกีตาร์ไทยและต่างชาติ วางใจลองสั่งมาใช้งานบ้างแล้ว

“จรัล มโนเพ็ชร” คือไอดอล
ขวนขวายเป็นช่างกีตาร์
ช่างเอ เผยก่อนมาเป็นช่างทำกีตาร์ว่า เคยเป็นพนักงานเสิร์ฟ คนขับรถ เซลส์ขายซิการ์และไวน์ กระทั่งช่วงหลังหันมายึดอาชีพนักดนตรีกลางคืน แต่ด้วยความปรารถนาว่าจะเป็นช่างทำกีตาร์ ตัดสินใจยุติทุกบทบาท มามุ่งมั่นบนถนนสายดนตรี ทว่ากว่าจะถึงวันที่รอคอยต้องฝ่าฟันอุปสรรคนานัปการ

“ตอนวัยรุ่นผมมีความฝันอยากจะมีกีตาร์ดีๆ สักตัว แต่ไม่มีเงินซื้อ ก็ทำหลายอย่าง ทั้งลองผิดลองถูกประดิษฐ์ขึ้นเอง อ่านจากตำราทั้งภาษาไทย ภาษาอังกฤษ ศึกษาจากแค็ตตาล็อก เสาะแสวงหาหนทางให้ได้เจอกับเซียนกีตาร์ จนมีโอกาสได้เจอ คุณวิรุณ ทรงบัณฑิต ช่างทำกีตาร์คลาสสิค และ อาจารย์บุญชอบ ถนอมวงศ์ธนา ทุกคนล้วนเป็นผู้มีบุญคุณช่วยให้มีพัฒนาการที่ดี ปัจจุบัน ยึดเป็นอาชีพมานาน 9 ปี” ช่างเอ เท้าความให้ฟัง 
            
ถามว่าอะไรคือแรงบันดาลใจให้อยากเป็นช่างทำกีตาร์ ชายหนุ่ม เผยว่า ส่วนตัวชอบฟังเพลง ผนวกกับมีแรงจูงใจหลายอย่าง อาทิ พี่ข้างบ้านชอบเล่นดนตรี คุณพ่อชอบฟังเพลง แต่ที่โดนใจอย่างแรง คือ ราวปี 2523 ตอนนั้นอยู่ ม.1 ดูคอนเสิร์ต จรัล มโนเพ็ชร มีความสุขมาก รู้สึกว่ากีตาร์มาร์ติน D41 ของพี่จรัลสวยขั้นเทพ เสียงดี เวลาดีดแล้วเท่สุดๆ

ด้วยความอยากได้ เลยเก็บเงิน 3,750 บาทเพื่อไปซื้อ ปรากฏกีตาร์ตัวนั้นราคา 80,000 บาท
เสี้ยววินาทีนั้น เลยคิดว่า เมื่อซื้อไม่ได้ วันหนึ่งจะทำขึ้นเองให้ได้

แม้จะไม่ได้ “มาร์ติน D41” มาครอบครองเฉกเช่นฮีโร่ แต่ช่างเอไม่ถอดใจ เขา เล่าว่า ตอนนั้นกำเงิน 3,750 บาท ไปซื้อกีตาร์เสียงดีตัวหนึ่งมาหัดเล่น เพียง 2 วันก็ดีดเพลง “พี่สาวครับ” ของ จรัล มโนเพ็ชร ได้เนียนๆ พร้อมฝังใจว่าชีวิตนี้ต้องทำกีตาร์ด้วยมือตัวเองให้ได้

อย่างไรก็ตาม เส้นทางของเขาก็มิได้ราบเรียบหรือตัดตรงมาสู่วิถีช่างทำกีตาร์ “ช่างเอ” ผ่านวัยรุ่นเข้าสู่วัยทำงาน โดยต้องสวมบทบาทมาแล้วหลายรูปแบบ ทั้งพนักงานโรงเเรม เด็กเสิร์ฟ คนขับรถ เซลส์ขายซิการ์และไวน์ 
และแม้ผ่านงานมาในแบบ “ไม่มีหลัก” แต่สิ่งหนึ่งที่เขาไม่เคยทิ้งเลย คือ ความฝันเป็นช่างทำกีตาร์  

“ว่างเมื่อไหร่ ผมจะเล่นกีตาร์ตลอด ช่วงวันหยุดเคยไปเปิดหมวกเป็นรายได้เสริม ในชีวิตมีโอกาสเล่นดนตรีเปิดหมวก 4 ครั้ง เพราะมีคนชวนไปเล่นที่ร้าน เเถวถนนพระอาทิตย์ เเรกๆ เล่นเป็นงานอดิเรก แต่หนที่สุดยึดเป็นอาชีพ” ช่างเอ เผย

จากพนักงานประจำ มาเป็นศิลปิน ช่างเอ บอกว่า คนรอบข้างไม่มีใครเห็นด้วยเพราะไม่มั่นคง อย่างไรก็ตาม ส่วนตัวเชื่อว่ามนุษย์นอกจากปัจจัย 4 แล้ว ยังต้องการสิ่งจรรโลงใจ นั่นคือ ดนตรี ถือเป็นศิลปะอีกแขนงที่คนขาดไม่ได้

ต่อให้โลกจะสะดุด ทุกสิ่งจะหยุดนิ่ง แต่ชายคนนี้เชื่อว่าเสียงเพลงยังคงทำหน้าที่ขับกล่อมคนฟังไม่มีวันหยุด และเมื่อศรัทธาในศาสตร์แขนงนี้ เขาเลยทุ่มเท เรียนรู้ทุกสิ่งอย่างที่เกี่ยวกับกีตาร์อย่างสุดความสามารถ 

“เมื่อเลือกเป็นนักดนตรี ผมศึกษาเรื่องราวเกี่ยวกับการทำกีตาร์หลายช่องทาง อาทิ อ่านจากหนังสือมีคอลัมน์มาทำกีตาร์กันเถอะ เขียนโดย พ.ทองวีระกุล พอโตขึ้นหาหนังสือกีตาร์มาอ่าน เป็นการเปิดโลกทรรศน์ได้เห็นว่าต่างประเทศมีช่างทำกีตาร์ที่ไม่ใช่เป็น เเบรนด์ดังหลายชีวิต ฝันที่เคยอยากทำกีตาร์ถูกปลุกขึ้นอีกครั้ง กระทั่งถูลู่ถูกังใช้เวลาครึ่งปีทำกีตาร์โปร่งออกมาได้ 1 ตัว”

นั่นคือจุดเริ่มต้นก้าวแรกบนเส้นทางที่เขาคิดว่า “ใช่” เสียที

ฝันไกลไปให้ถึง
ได้โลดแล่นในวงการ 
กีตาร์ตัวแรกของช่างเอ เกิดจากจินตนาการล้วนๆ ชายหนุ่มบอกว่า ทำออกมาได้ แต่ใช้ไม่ได้ รู้ตอนเอาไปใช้เป็นใบสมัครงานกับ คุณนิด หรือ คุณวิรุณ ทรงบัณฑิต ช่างกีตาร์คลาสสิคมืออาชีพพิจารณา เพื่อขอทำงาน ปรากฏไม่ผ่านด้วยเหตุผลหลายประการ เเต่ทั้งนี้ได้รับคำแนะนำการทำกีตาร์ที่ถูกวิธีกลับมา

“พี่นิดบอกว่า การเป็นช่างทำกีตาร์ไม่ได้สวยหรู แท้จริงมันลำบาก เพราะต้องเอารายได้ทั้งหมดไปแขวนกับความต้องการของลูกค้า ว่าจะสั่งหรือไม่สั่งก็ได้ อาชีพนี้ความเสี่ยงสูง ทุกอย่างที่สอนมา คือ เหตุผลว่าทำไมแกถึงรับผมเป็นลูกน้องไม่ได้ เเต่กลับให้วิชาทำกีตาร์ที่ถูกต้องมาเเทน”

เเม้ช่างเอจะกลับมาด้วยอาการราวกับอกหัก แต่ความรู้ที่ถูกถ่ายทอดจากมืออาชีพ ผนวกกับการกระหายข้อมูล เขาไปเฟ้นหาแหล่งขายอุปกรณ์ ตลอดจนเรื่องราวของกีตาร์เพิ่มเติม 

“ในมุมของช่างทำกีตาร์ สิ่งยากที่สุด คือ เครื่องมือ เเละวัสดุที่ใช้ เพราะย้อนกลับไป 10 กว่าปีที่แล้วในเมืองไทยตอนนั้นไม่มีขาย ทุกวันนี้ก็ยังไม่มีอุปกรณ์รูปเเบบที่ชัดเจนเพื่องานทำกีตาร์ เช่น เฟร็ต (fret) หรือเครื่องวัดความเที่ยงตรงของเสียง อาศัยสั่งซื้อจากแค็ตตาล็อกขายกีตาร์ของฝรั่งซึ่งมีราคาเเพง จากนั้นใช้ทักษะช่าง ความชำนาญประยุกต์ใช้อีกที”

เเค็ตตาล็อกขายกีตาร์ของฝรั่งที่ใครหลายคนอาจเห็นเป็นที่แสดงรายการ สินค้า เเต่สำหรับช่างเอ นั่นคือ ห้องสมุดที่ทำให้เขาได้รู้ถึงแหล่งที่มาของวัสดุ เขาใช้ช่องทางนี้เพื่อซื้อเครื่องมือทำกีตาร์ ที่เมืองไทยไม่มีขายนั่นเอง

บทสรุปของการก้าวเข้ามายึดอาชีพช่างทำกีตาร์ ช่างเอ เริ่มต้นบทบาทนี้ ราวปี 2543 โดยเจ้าตัว กล่าวว่า กีตาร์ที่เริ่มทำจำหน่าย คือ กีตาร์คลาสสิคเนื่องจากเป็นที่นิยม ตามด้วยกีตาร์โฟล์ค กีตาร์เเจ๊ส ฯลฯ ตัวเเรกสนนราคา 6,000 บาท จากนั้นเขยิบขึ้นเรื่อยมา ปัจจุบัน ทะลุ 100,000 บาทแล้ว
ตลอดระยะเวลา 9 ปี มีงานกีตาร์ที่ผ่านมือและกำลังอยู่ในกระบวนการผลิต รวม 79 ตัว

สำหรับสิ่งที่เป็นเอกลักษณ์ของกีตาร์ช่างเอ เจ้าของผลงาน ระบุว่า อยู่ที่ความถูกต้องของโน้ต เเละจากการสอบถามลูกค้า ต่างบอกเป็นเสียงเดียวกันว่า เล่นง่าย รวมถึงอักษรตัว P คือเเบรนด์ที่สลักบนคอกีตาร์ นั่นเอง

“ผมสวมบทบาทเป็นทั้งช่าง เเละนักดนตรี เลยรู้ว่าคนดีดกีตาร์ชอบกีตาร์แบบไหน เสียงเป็นอย่างไร เล่นยากง่ายเเค่ไหน ความต้องการเหล่านี้สามารถใส่ลงไปในผลงานได้หมด”

9 ปี กีตาร์ผ่านมือ 79 ตัว
จะไปแจ้งเกิดในเวทีโลก
เมื่อความต้องการของคนซื้อ ส่วนหนึ่งถูกกำหนดด้วยรสนิยม ทีนี้ช่างกีตาร์ไทยจะแจ้งเกิดอย่างไร ฐานะผู้ประกอบการ บอกว่า คนไทยถ้าตั้งใจจริงสู้ต่างชาติได้ เพราะคนไทยช่างประดิดประดอย ละเอียดลออ จากการสังเกตงานละเอียดๆ คนไทยทำแล้วไม่มีแย่กว่า มีแต่เสมอ หรือดีกว่าด้วยซ้ำอีกอย่างส่วนตัวเชื่อว่าดนตรีเป็นภาษาสากล เเม้กีตาร์เป็นของฝรั่ง แต่ถ้าเอาดนตรีเป็นตัวตั้ง เชื่อว่าเราไปถึงตรงนั้นได้

“จะทำกีตาร์เเบบตามสั่ง สำคัญที่สุด คือความต้องการของลูกค้าที่ไม่มีตายตัว ต่อมาวัสดุที่ใช้ สิ่งนี้ตามงบประมาณของลูกค้า แต่ที่ต้องถามแน่ๆ คือชอบสไตล์เสียงแบบไหน เรื่องแบบนี้ต้องคุยให้จบ”

ในส่วนราคาที่เจ้าของผลงานกำหนดขึ้น ช่างเอ บอกว่า กีตาร์จะถูกหรือเเพง ขึ้นอยู่กับวัสดุที่ใช้ เเละความยากง่าย เช่น ไม้บางอย่างใช้กบไสไม่ได้ ต้องใช้กระดาษทรายขัดอย่างเดียว ไม้บางชนิดใช้กระดาษทรายไม่ได้ เพราะมีน้ำมัน ซึ่งต้นทุนไม่รวมค่าเเรง กีตาร์ดี 1 ตัวเฉลี่ย 25,000 บาท

ถึงจะบอกว่าราคาถูกกำหนดด้วยวัสดุ เเต่อย่างไรก็ตาม การยอมรับ ถือเป็นสิ่งสำคัญ เพราะนักดนตรีไทยบางกลุ่มปฏิเสธจะอุดหนุนของไทยด้วยกัน ตรงกันข้ามกลับไปแย่งกันประมูลในอินเตอร์เน็ต ทั้งที่ไม่ได้ลอง หรือไม่เห็นของจริงด้วยซ้ำ เลยเกิดคำพูดจากปากช่างเอ ว่า สักวันคนไทยอาจจะซื้อกีตาร์ผมผ่านมือฝรั่ง

“คนไทยติดค่านิยมว่าต้องซื้อกีตาร์แบรนด์เนม ทั้งที่แค่เห็นรูปในอินเตอร์เน็ต ผมเลยพูดไว้ว่า วันหนึ่งคนไทยอาจต้องซื้อกีตาร์ช่างเอผ่านมือฝรั่ง เพราะขณะนี้ส่งกีตาร์ไปให้ลูกค้าประเทศฟินแลนด์และประเทศเยอรมนี แล้ว 5 ตัว เเต่เพื่อไม่ให้เกิดเหตุการณ์แบบนั้น ผมจะสร้างภาพลักษณ์และชื่อเสียงให้ช่างกีตาร์ไทย โดยจะนำผลงานไปเปิดตัวต่างประเทศบ้าง ดั่งที่ฝันไว้ว่าอยากมีชื่ออยู่ใน Guild of American Luthiers สถาบันนี้จะรวบรวมช่างทำกีตาร์ทั่วโลกไปไว้ในงานเดียวกันที่แนชวิลล์ เมืองที่เป็นศูนย์รวมด้านดนตรี”

ตลอดระยะเวลา 9 ปีที่ช่างเออยู่ในแวดวงคนทำดนตรี สิ่งหนึ่งที่เขายึดมาโดยตลอด นั่นคือ ซื่อสัตย์กับความฝันของตัวเอง ไม่วอกแวกกับสิ่งที่เข้ามารบกวน และพึงระลึกเสมอว่านักกีตาร์หลายคนเป็นผู้มีพระคุณ ส่วนในอนาคต ช่างเอ อยากปรับปรุงช็อปให้มีคุณภาพ พร้อมลงทุนเครื่องมือในการทำงาน

ต้องขอบคุณวัยเด็กที่ชายคนนี้เลือกจะเป็นนักดนตรี เพราะวันนี้ทำให้เมืองไทยได้มีนักกีตาร์เก่งๆ ขึ้นมาประดับวงการอีกคน ใครอยากร่วมพูดคุย แลกเปลี่ยนข้อมูลกีตาร์กับช่างเอเพิ่มได้ที่ โทรศัพท์ (086) 981-5500 หรือ อี-เมล a.guitarmaker@hotmail.com และ facebook.com/Phanchanwit Guitars


ข้อมูลจำเพาะ
อาชีพ                                   ช่างทำกีตาร์
ลักษณะกิจการ                    เจ้าของคนเดียว
เจ้าของ                                คุณศักดิ์ระพี พันธุ์ชาญวิทย์ หรือ ช่างเอ
ยี่ห้อ                                     สลักบนคอกีตาร์ด้วยตัว “P” ย่อมาจาก นามสกุล พันธุ์ชาญวิทย์
คุณสมบัติช่างกีตาร์             มีใจรัก มุ่งมั่น อดทน มีทักษะในเชิงช่าง
เอกลักษณ์ของกีตาร์ช่างเอ ไม่เพี้ยน เล่นง่าย 
ข้อเสียของช่างกีตาร์ไทย    มักเชื่อมั่นในตัวเองมากไป ตัวอย่างเช่น ใช้ประสาทหูนานไป
                                             บางครั้งเสียงอาจเพี้ยน ควรหาตัวช่วย
รูปแบบการขาย                   ตามสั่ง
ช่องทางจำหน่าย                 บอกกันปากต่อปาก ใช้โซเชียลเน็ตเวิร์ก หรือสังคมออนไลน์              
อุปสรรค                               วัสดุอุปกรณ์ราคาเเพง ต้องลงทุนซื้อองค์ความรู้ ต้องไม่ท้อ
ติดต่อ                                 อี-เมล a.guitarmaker@hotmail.com, facebook.com/Phanchanwit Guitars


..................................................

ส่วนประกอบของกีตาร์ ช่างเอ บอกว่า แผ่นหน้า สำคัญที่สุดเพราะเป็นที่กำเนิดเสียง ต้องใช้ไม้ดีมาก เป็นไม้ที่แห้งสนิท เก็บดี ไม่โดนแดด ไม่โดนฝน สังเกตเวลาผ่าขี้ฝุ่นจะฟุ้งลอยขึ้น ส่วนแผ่นหลัง มีหน้าที่ให้บุคลิกกีตาร์
วัสดุที่ใช้ แผ่นหน้า เป็นไม้ตระกูลสน บ้านเราไม่มีต้องสั่งซื้อจากทวีปอเมริกาเหนือ และแคนาดา ส่วนแผ่นหลัง ที่เป็นไม้เนื้อแข็งหาได้ทั่วโลกที่นิยมใช้จะเป็นไม้โรสวูด อาทิ ชิงชัน ประดู่ ไม้ยมหอม ช่างเอมีเทคนิค คือ หาซื้อตามโรงเลื่อยเก่าๆ เจ้าของอายุ 60-70 ปีเพราะอนุมานความแห้งของไม้ได้ระดับหนึ่ง 


..................................

กีตาร์ที่ดี ในความหมายของช่างเอ คือ เครื่องดนตรีที่ให้เสียงถูกต้องเป็นอันดับแรก ไม่ว่ากีตาร์ตัวนั้นจะสวยงามแค่ไหน หากเพี้ยน นักดนตรีจะไม่เล่น ถือว่าขาดความมั่นใจ เเละสิ่งสำคัญที่ช่างทำกีตาร์ทุกคนควรจะมี คือเชื่อนักดนตรี เพราะจะทำให้ผลงานพัฒนา


.........................................

เเหล่งผลิตกีตาร์ดี มีชื่อเสียง ต้องมาจากที่ใด ช่างเอ เผยว่า โดยทั่วไปช่างกีตาร์เก่งๆ อาทิ กีตาร์คลาสสิค จะมาจากประเทศสเปน หรือเยอรมนี เพราะเป็นต้นกำเนิด ส่วนกีตาร์โฟล์ค จะมาจาก สหรัฐอเมริกา เเคนาดา สิ่งเหล่านี้เป็นเรื่องราวประวัติศาสตร์ทางดนตรี พอเป็นวัฒนธรรม นักดนตรีเก่งๆ มักกระจุกตัวอยู่ที่เหล่านั้น เเต่ปัจจุบันนักดนตรีทั่วโลกต่างเปิดโลกทรรศน์ด้วยการแสวงหาช่างกีตาร์ฝีมือ ดีทั่วทุกมุมโลก อย่างเช่น มาเลเซีย บราซิล เเละญี่ปุ่น ก็มีช่างทำกีตาร์เก่งๆ อยู่มาก